'Nowa Polska', nowe zadania

W procesie "utrwalania" władzy ludowej ważną rolę odegrało wojsko. Ludowe rzecz jasna lub "odrodzone", używając nazewnictwa jedynie słusznego. Niemniej początkowo liczne wrogie elementy próbowały zakłócać "dziejową misję" odpowiednich organow odpowiedzialnych za ład i porządek. Aby wyeliminować problem stosowano srodki zapobiegawcze jak i aktywne. Jak zatem wyglądała sytuacja w armii?

"1 stycznia 1946 r. w służbach Informacji było 725 etatowych pracowników operacyjnych, w tym 517 oficerów i podoficerów radzieckich (71,3%), a tylko 208 oficerów i podoficerów polskich (28,7%). Na 166 stanowisk kierowniczych w ówczesnych organach kontrwywiadu wojskowego- 150 zajmowali oficerowie radzieccy, tj. 90,3%, a oficerowie polscy 16, tj. 9,7%. Duże zmiany nastąpiły pod koniec pierwszej połowy 1946 r. Na ogólną liczbę 850 pracowników operacyjnych Informacji oficerowie polscy zajmowali już 517 stanowisk (64,4%), a oficerowie radzieccy 333, tj. 35,6%. Na 178 stanowisk kierowniczych, oficerowie radzieccy zajmowali jeszcze 138, tj. 77,6%, a oficerowie polscy 40, tj. 22,4%. W 1947 r. obsada kierowniczych stanowisk w Informacji przez oficerów radzieckich spadła do 60% ogólnego stanu."

Za: J. , "". Tatar. Utnik. Nowicki. Represje wobec oficerów Wojska Polskiego w latach 1949- 1956, Warszawa 1992, s. 62.

Trudno oprzeć się wrażeniu, że wymienione wyżej liczby są nieprecyzyjne co do określenia "polski oficer". Wielokrotnie "polskim" oficerem okazywał się osobnik pochodzenia ukraińskiego czy żydowskiego...

Dalsze statystyki są równie wymowne:

"Na 44 oficerów śledczych 21 miało od 20 do 25 lat, 17- od 26 do 30 lat, 6- od 32 do 37 lat. Najmłodszym był por. Kazimierz Turczyński. W 1950 r. ukończył 20 lat. Najstarszym był kpt. Anatol Borel (urodził się w 1913 r.). 5 oficerów śledczych miało wykształcenie zawodowe, 29, tj. 65,9%- nie ukończone gimnazjum ogólnokształcące, 6 (ppłk Henryk Żytomierski, ppłk Edmund Czekała, mjr Michał Sztern (Stern), mjr Eugeniusz Niedzielin, kpt. Franciszek Ostrowski, mjr Zbigniew Krauze)- ukończyło gimnazjum i liceum. Mjr Henryk Olejniczak w 1952 r. ukończył Uniwersytet Poznański. Ponad połowa, tj. 26 osób (58,5%), to absolwenci Oficerskiej Szkoły Informacji, 3- Centralnej Szkoły Oficerów Polityczno- Wychowawczych, 7- oficerskich szkół specjalistycznych. Kpt. Anatol Borel był absolwentem szkoły NKWD", ibidem, s. 65.

Jak stwierdza autor książki:

"W różnym stopniu tych przewinień czy przypadków naruszania podstawowych zasad procedury karnej dopuszczali się następujący oficerowie Naczelnej Prokuratury Wojskowej: gen. bryg. Stanisław Zarakowski, płk. Józef Feldman, ppłk Maksymilian Lityński, płk Marian Frenkiel, ppłk Helena Wolińska, ppłk Mieczysław Dytry, ppłk Henryk Ligięza, płk Feliks Aspis, ppłk Zenon Rychlik, mjr Stanisław Banaszek i kpt. Mieczysław Mett", ibidem, s. 248.